Με τον κίνδυνο να φανώ γελοίος
Afrika, 11 Δεκέμβρη 2006
Με τον κίνδυνο να φανώ γελοίος, επιτρέψτε μου να πω ότι
ο πραγματικός επαναστάτης οδηγείται από μεγάλο αίσθημα αγάπης.
Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη
χωρίς αυτό το ιδανικό.
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα
Στην Κύπρο υπάρχουν τόσοι αριστεροί ακτιβιστές που εργάζονται για την ειρήνη, αλλά δεν έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τα μπρος. Τώρα, και στις δύο πλευρές των οδοφραγμάτων, έχουμε δυο αριστερά κόμματα στις ηγεσίες. Εκατοντάδες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ήλθαν και παρήλθαν, κι όμως η κατάσταση μοιάζει να χειροτερεύει, παρά να βελτιώνεται.
Τι έλεγε ο Τσε; Δεν με ενδιαφέρουν οι αρχές σου, δεν με ενδιαφέρει αν μπορείς να διαβάσεις το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ανάποδα, δεν με νοιάζει αν ακολουθείς πιστά τα δόγματα του Μαρξ, του Ένγκελς ή του Τρότσκι ή αν υπακούς σ’ όλους τους κανόνες του κόμματος. Αν σου λείπει το εσωτερικό κίνητρο της αγάπης, στερείσαι την ιδιότητα που μπορεί να σε ωθήσει μέχρι το τέρμα. «Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη, χωρίς αυτό το ιδανικό». Αυτός είναι ο λόγος που έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου:
«Προτού εξεγερθούμε ενάντια στο σύστημα, πρέπει να εξεγερθούμε ενάντια στον εαυτό μας, ενάντια στην προσωπικότητά μας, ενάντια στα πιστεύω μας, ενάντια στη δουλικότητά μας, ενάντια στον πολιτικό μας φονταμενταλισμό. Πρέπει να βγάλουμε τη μάσκα και να κοιτάξουμε τις ουλές στο πρόσωπό μας. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να αδειάσουμε το μυαλό μας από τις προκαταλήψεις μας».
Η αγάπη δεν είναι το Μανιφέστο, η αγάπη γέννησε το Μανιφέστο. Η αγάπη δεν είναι στους κομματικούς κανόνες και στις επιτροπές. Η αγάπη είναι στην καρδιά. Δεν θα φέρουμε ποτέ πραγματική αλλαγή μέσα στην κοινωνία μας, αν δεν περάσουμε από εσωτερική ζύμωση, που θα εξαγνίσει τα κίνητρα που βρίσκονται πίσω από τις πράξεις μας. Έχουμε ένα ιστορικό στην Αριστερά της Κύπρου: για μικροϊδεολογικές διαφορές, άτομα και ομάδες τιμωρήθηκαν, αποβλήθηκαν και απομονώθηκαν από πολιτικά σώματα. Και τίθεται το ερώτημα αν η ιδεολογία είναι ανώτερη από την αγάπη ή το αντίθετο. Η ιδεολογία μάς δείχνει την κατεύθυνση, αλλά η καρδιά μάς δίνει τη δύναμη και την ευελιξία να βαδίσουμε, μέσα από τις δυσκολίες, προς τον στόχο. Μπορεί να είμαστε αυθεντίες στην ανάλυση της Μαρξιστικής θεωρίας, αλλά οι καρδιές μας να είναι μεστές από πικρία και μίσος, και έτοιμες να καταβροχθίσουν οποιονδήποτε στο περιβάλλον μας, που διαφωνεί με μια ερμηνεία του προσφιλούς μας δόγματος. Έχουμε τη γνώση, χωρίς το ιδανικό.
Καταλαβαίνω γιατί ο Τσε άρχισε τη φράση του λέγοντας: «Με τον κίνδυνο να φανώ γελοίος…». Ακούγεται γελοίο για έναν επαναστάτη να χρησιμοποιεί τη λέξη «αγάπη». Έχουμε καταντήσει τόσο επιφανειακοί και σκληροί με τις πολιτικές μας θέσεις και πράξεις, που η λέξη «αγάπη» δεν συμπεριλαμβάνεται πλέον στο λεξικό μας. Δοκίμασε να μιλήσεις σε μια πολιτική συνάντηση για την αγάπη. Πήγαινε σε μια συνάντηση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ή σε μία Επιτροπή της βουλής και μίλα για την αγάπη. Θα σε αποκαλέσουν συναισθηματικό φρικιό. Η αγάπη ερμηνεύεται από την πλειοψηφία ως σημάδι αδυναμίας. Δεν έχει θέση στην πολιτική μας και στις επαναστατικές μας αξιώσεις. Κι όμως, είναι η αγάπη που παράγει την αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο.
Αγάπη και όχι θάρρος, ήταν το στοιχείο που παρακίνησε ανθρώπους όπως τον Καρλ Μαρξ και τον Τσε Γκεβάρα. Ο Μαρξ είδε πως η άρχουσα τάξη εκμεταλλευόταν τους φτωχούς, και γέννησε την ιδέα του κομμουνισμού. Δεν ήταν η φιλοδοξία το κίνητρο, αλλά η συμπόνια για τους καταπιεσμένους εργάτες. Μπορούμε να αγωνιστούμε για έναν κόσμο που δεν αγαπάμε;
Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, υποκινούμενος από την αγάπη, όχι τη δίψα για εξουσία, άφησε τη χώρα του για να αγωνιστεί ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς τής Κούβας. Όταν ο στόχος στην Κούβα είχε επιτευχθεί, εγκατέλειψε όλες τις πολιτικές θέσεις και ξεκίνησε να ελευθερώσει άλλους λαούς από την καπιταλιστική καταπίεση. Για τον διεθνιστή επαναστάτη Τσε, η συμπόνια δεν έχει γεωγραφικά σύνορα, ο καταπιεσμένος δεν έχει εθνικότητα. Αυτός ο Τσε, που οι νεολαίοι του ΑΚΕΛ και του CTP έχουν τυπωμένη την εικόνα του στις φανέλες και στα πανό τους, είναι ο άνθρωπος που είπε: «Δεν με ενδιαφέρει η στεγνή οικονομία του σοσιαλισμού. Αγωνιζόμαστε ενάντια στη μιζέρια, αλλά και ενάντια στην αποξένωση. Ένας από τους βασικούς στόχους του Μαρξισμού, είναι να αφαιρέσει την κερδοσκοπία, τον παράγοντα της ατομικής κερδοσκοπίας, και να κερδίσει από το ψυχολογικό κίνητρο των ανθρώπων. Τον Μαρξ απασχολούσαν οι οικονομικοί παράγοντες, σε σχέση με τον αντίκτυπό τους στο πνεύμα. Αν και τα δυο αυτά δεν ενδιαφέρουν τον κομμουνισμό, μπορεί να είναι μια μέθοδος καταμερισμού αγαθών, αλλά ποτέ δεν θα είναι ένας επαναστατικός τρόπος ζωής.» *
*Συνέντευξη στον Jean Daniels, 1964
Τόνι Αγκαστινιώτης
Afrika, 11 Δεκέμβρη 2006
Με τον κίνδυνο να φανώ γελοίος, επιτρέψτε μου να πω ότι
ο πραγματικός επαναστάτης οδηγείται από μεγάλο αίσθημα αγάπης.
Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη
χωρίς αυτό το ιδανικό.
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα
Στην Κύπρο υπάρχουν τόσοι αριστεροί ακτιβιστές που εργάζονται για την ειρήνη, αλλά δεν έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τα μπρος. Τώρα, και στις δύο πλευρές των οδοφραγμάτων, έχουμε δυο αριστερά κόμματα στις ηγεσίες. Εκατοντάδες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ήλθαν και παρήλθαν, κι όμως η κατάσταση μοιάζει να χειροτερεύει, παρά να βελτιώνεται.
Τι έλεγε ο Τσε; Δεν με ενδιαφέρουν οι αρχές σου, δεν με ενδιαφέρει αν μπορείς να διαβάσεις το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ανάποδα, δεν με νοιάζει αν ακολουθείς πιστά τα δόγματα του Μαρξ, του Ένγκελς ή του Τρότσκι ή αν υπακούς σ’ όλους τους κανόνες του κόμματος. Αν σου λείπει το εσωτερικό κίνητρο της αγάπης, στερείσαι την ιδιότητα που μπορεί να σε ωθήσει μέχρι το τέρμα. «Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη, χωρίς αυτό το ιδανικό». Αυτός είναι ο λόγος που έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου:
«Προτού εξεγερθούμε ενάντια στο σύστημα, πρέπει να εξεγερθούμε ενάντια στον εαυτό μας, ενάντια στην προσωπικότητά μας, ενάντια στα πιστεύω μας, ενάντια στη δουλικότητά μας, ενάντια στον πολιτικό μας φονταμενταλισμό. Πρέπει να βγάλουμε τη μάσκα και να κοιτάξουμε τις ουλές στο πρόσωπό μας. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να αδειάσουμε το μυαλό μας από τις προκαταλήψεις μας».
Η αγάπη δεν είναι το Μανιφέστο, η αγάπη γέννησε το Μανιφέστο. Η αγάπη δεν είναι στους κομματικούς κανόνες και στις επιτροπές. Η αγάπη είναι στην καρδιά. Δεν θα φέρουμε ποτέ πραγματική αλλαγή μέσα στην κοινωνία μας, αν δεν περάσουμε από εσωτερική ζύμωση, που θα εξαγνίσει τα κίνητρα που βρίσκονται πίσω από τις πράξεις μας. Έχουμε ένα ιστορικό στην Αριστερά της Κύπρου: για μικροϊδεολογικές διαφορές, άτομα και ομάδες τιμωρήθηκαν, αποβλήθηκαν και απομονώθηκαν από πολιτικά σώματα. Και τίθεται το ερώτημα αν η ιδεολογία είναι ανώτερη από την αγάπη ή το αντίθετο. Η ιδεολογία μάς δείχνει την κατεύθυνση, αλλά η καρδιά μάς δίνει τη δύναμη και την ευελιξία να βαδίσουμε, μέσα από τις δυσκολίες, προς τον στόχο. Μπορεί να είμαστε αυθεντίες στην ανάλυση της Μαρξιστικής θεωρίας, αλλά οι καρδιές μας να είναι μεστές από πικρία και μίσος, και έτοιμες να καταβροχθίσουν οποιονδήποτε στο περιβάλλον μας, που διαφωνεί με μια ερμηνεία του προσφιλούς μας δόγματος. Έχουμε τη γνώση, χωρίς το ιδανικό.
Καταλαβαίνω γιατί ο Τσε άρχισε τη φράση του λέγοντας: «Με τον κίνδυνο να φανώ γελοίος…». Ακούγεται γελοίο για έναν επαναστάτη να χρησιμοποιεί τη λέξη «αγάπη». Έχουμε καταντήσει τόσο επιφανειακοί και σκληροί με τις πολιτικές μας θέσεις και πράξεις, που η λέξη «αγάπη» δεν συμπεριλαμβάνεται πλέον στο λεξικό μας. Δοκίμασε να μιλήσεις σε μια πολιτική συνάντηση για την αγάπη. Πήγαινε σε μια συνάντηση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ή σε μία Επιτροπή της βουλής και μίλα για την αγάπη. Θα σε αποκαλέσουν συναισθηματικό φρικιό. Η αγάπη ερμηνεύεται από την πλειοψηφία ως σημάδι αδυναμίας. Δεν έχει θέση στην πολιτική μας και στις επαναστατικές μας αξιώσεις. Κι όμως, είναι η αγάπη που παράγει την αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο.
Αγάπη και όχι θάρρος, ήταν το στοιχείο που παρακίνησε ανθρώπους όπως τον Καρλ Μαρξ και τον Τσε Γκεβάρα. Ο Μαρξ είδε πως η άρχουσα τάξη εκμεταλλευόταν τους φτωχούς, και γέννησε την ιδέα του κομμουνισμού. Δεν ήταν η φιλοδοξία το κίνητρο, αλλά η συμπόνια για τους καταπιεσμένους εργάτες. Μπορούμε να αγωνιστούμε για έναν κόσμο που δεν αγαπάμε;
Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, υποκινούμενος από την αγάπη, όχι τη δίψα για εξουσία, άφησε τη χώρα του για να αγωνιστεί ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς τής Κούβας. Όταν ο στόχος στην Κούβα είχε επιτευχθεί, εγκατέλειψε όλες τις πολιτικές θέσεις και ξεκίνησε να ελευθερώσει άλλους λαούς από την καπιταλιστική καταπίεση. Για τον διεθνιστή επαναστάτη Τσε, η συμπόνια δεν έχει γεωγραφικά σύνορα, ο καταπιεσμένος δεν έχει εθνικότητα. Αυτός ο Τσε, που οι νεολαίοι του ΑΚΕΛ και του CTP έχουν τυπωμένη την εικόνα του στις φανέλες και στα πανό τους, είναι ο άνθρωπος που είπε: «Δεν με ενδιαφέρει η στεγνή οικονομία του σοσιαλισμού. Αγωνιζόμαστε ενάντια στη μιζέρια, αλλά και ενάντια στην αποξένωση. Ένας από τους βασικούς στόχους του Μαρξισμού, είναι να αφαιρέσει την κερδοσκοπία, τον παράγοντα της ατομικής κερδοσκοπίας, και να κερδίσει από το ψυχολογικό κίνητρο των ανθρώπων. Τον Μαρξ απασχολούσαν οι οικονομικοί παράγοντες, σε σχέση με τον αντίκτυπό τους στο πνεύμα. Αν και τα δυο αυτά δεν ενδιαφέρουν τον κομμουνισμό, μπορεί να είναι μια μέθοδος καταμερισμού αγαθών, αλλά ποτέ δεν θα είναι ένας επαναστατικός τρόπος ζωής.» *
*Συνέντευξη στον Jean Daniels, 1964
Τόνι Αγκαστινιώτης