Η πευκοβελόνα
Avrupa 26/06/2022
Ο σοφός Ινδιάνος έλεγε, «Όταν μια πευκοβελόνα πέφτει στο δάσος, ο αετός τη βλέπει, το ελάφι την ακούει, και η αρκούδα τη μυρίζει». Διαβάζοντας το ρητό, αμέσως η σκέψη πηγαίνει στο ιδιαίτερο χάρισμα του κάθε ζώου. Αυτό όμως που θέλει να δείξει ο Ινδιάνος είναι τη σύνδεση και αλληλεπίδραση όλων των πραγμάτων στον μεγάλο κύκλο της ζωής.
Η πευκοβελόνα είναι ο συνδετικός κρίκος. Η πτώση της είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή σου, έστω κι αν το δικό σου χάρισμα δεν είναι ικανό να την αντιληφθεί. Ίσως η πτώση μιας απομονωμένης πευκοβελόνας να είναι μια ανεπαίσθητη κίνηση μέσα στη φύση, αλλά οι χιλιάδες πευκοβελόνες που έπεσαν, είναι τροφή ανάφλεξης σε μια πυρκαγιά, που σχεδόν πάντα προκαλεί ο άνθρωπος. Μια σπίθα, ένα σπίρτο, ένα αποτσίγαρο κάνουν στάχτες δασικές περιοχές, περιβόλια, σπαρτά, περιουσίες, και μαζί με αυτά πολλές φορές σκοτώνει πέρα από τα ζώα και ανθρώπινες ζωές. Πέρα από την άμεση καταστροφή, είναι και οι μακροχρόνιες συνέπειες, όπως το μειωμένο πια φιλτράρισμα του οξυγόνου, που κανονικά προσφέρει το δάσος, αλλά και οι πλημμύρες που φέρνει η απώλεια του δάσους.
Όλα είναι συνδεδεμένα. Η πευκοβελόνα, ο άνθρωπος, η σπίθα, τα ξηρά χόρτα, ο άνεμος, η μορφολογία του εδάφους και η απουσία μέσων για τη γρήγορη κατάσβεσή της. Εσύ που ζεις στην πόλη, που έχεις μια καλή δουλειά και ζεις στο παλατάκι σου, ίσως να νομίζεις πως μια φωτιά μακριά στα βουνά δεν σε επηρεάζει άμεσα. Δεν βλέπεις να έχει κανένα άμεσο αντίκτυπο στην άνεσή σου. Δεν μπορείς να συνδέσεις μια πυρκαγιά με τη ζωή σου, όπως δεν μπορείς να συνδεθείς με μια πευκοβελόνα που πέφτει νεκρή στο έδαφος. Μια πευκοβελόνα, που στοιβάχτηκε πάνω σε χιλιάδες όμοιές της για να θρέψουν τις φλόγες, δεν διαφέρει από μια πυρκαγιά που στοιβάχτηκε πάνω σε χιλιάδες άλλες πυρκαγιές στον πλανήτη, για να φέρει κλιματικές αλλαγές και καταστροφές σε όλο το οικοσύστημα.
Μπορεί οι άπληστοι άνθρωποι να κτίζουν σύνορα κυριαρχίας και να διχοτομούν πατρίδες, αλλά ο πλανήτης είναι ένα ενιαίο σώμα, που για να επιβιώσει δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα ανθρώπινα σύνορα. Γη και ουρανός, θάλασσα και στεριά, κάμποι, βουνά, ποταμιά, ζώα και άνθρωποι είναι όλα συνδεδεμένα. Περισσότερο από το 56% της σκόνης που γονιμοποιεί το τροπικό δάσος του Αμαζονίου προέρχεται από την έρημο της Σαχάρας. 27,7 εκατομμύρια τόνοι σκόνης που περιέχουν φωσφόρο, σημαντικό για την ανάπτυξη των φυτών, ταξιδεύει καβάλα στον άνεμο από την Αφρική στον Αμαζόνιο. Το θερμό ρεύμα που δημιουργείται στον Κόλπο του Μεξικού, διασχίσει τον Ατλαντικό Ωκεανό και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος. Το ένα ρεύμα κατευθύνεται προς τη Βόρεια Ευρώπη και το δεύτερο νότια, προς τα ανοιχτά της Δυτικής Αφρικής. Το ρεύμα του Κόλπου αυξάνει τη θερμοκρασία του νερού και την περιεκτικότητά του σε αλάτι, δημιουργώντας πλούσια σε υγρασία σύννεφα, που δίνουν βροχές στη βορειοδυτική Ευρώπη.
Αν δεν ξέρεις πως μια πευκοβελόνα συνδέεται με τη ζωή σου άμεσα, είναι γιατί αποξενώθηκες από τη φύση. Πού το ξέρω; Βλέπεις μια μέλισσα να πετά στο τραπέζι σου και νομίζεις πως ήρθε να σε τσιμπήσει και τρέχεις να κρυφτείς. Συναντάς ένα μαύρο φίδι και σηκώνεις τη γειτονιά από τον τρόμο σου, λες και είσαι το πρώτο είδος στο μενού του. Μια αράχνη ψάχνει για έντομα, κι εσύ τρέχεις με την παντόφλα να σώσεις την ανθρωπότητα. Έχεις αποξενωθεί τόσο πολύ από τη φύση, που ακόμα και με το είδος σου δεν μπορείς να συνυπάρξεις ομαλά. Γίνεσαι άπληστος, παίρνεις όπλα και σκοτώνεις, χαράζεις σύνορα και θέλεις να εξουσιάζεις ακόμα και τα στοιχεία της φύσης, λες και όλα σε αυτό τον πλανήτη αφορούν μόνο το ανθρώπινο είδος. Η πυρκαγιά δεν ξεκίνησε στην Καντάρα. Ξεκίνησε μέσα σου, επεκτάθηκε στον υπολογιστή σου, έκαψε το σπίτι σου και το γραφείο σου, και δεν είδες, δεν άκουσες, δεν μυρίστηκες τίποτα, ίσως γιατί χρόνια τώρα ζεις μέσα στις στάχτες.
Η γυμνή αλήθεια είναι πως είμαστε τόσο απασχολημένοι με την καλοπέρασή μας και τα κοινωνικοπολιτικά μας προβλήματα, που στο τέλος χάσαμε τη σύνδεσή μας με την πευκοβελόνα. Μέσα από όλη τη θλίψη που προκάλεσε αυτή η φωτιά, μια ελπίδα ειρήνης ξεπρόβαλε με τη συμμετοχή και των δυο κοινοτήτων στον αγώνα για την κατάσβεσή της. Ήταν ένα πραγματικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, που είχε πραγματική αξία μπροστά στην οικολογική καταστροφή της κοινής μας πατρίδας.
Τόνι Αγκαστινιώτης
Avrupa 26/06/2022
Ο σοφός Ινδιάνος έλεγε, «Όταν μια πευκοβελόνα πέφτει στο δάσος, ο αετός τη βλέπει, το ελάφι την ακούει, και η αρκούδα τη μυρίζει». Διαβάζοντας το ρητό, αμέσως η σκέψη πηγαίνει στο ιδιαίτερο χάρισμα του κάθε ζώου. Αυτό όμως που θέλει να δείξει ο Ινδιάνος είναι τη σύνδεση και αλληλεπίδραση όλων των πραγμάτων στον μεγάλο κύκλο της ζωής.
Η πευκοβελόνα είναι ο συνδετικός κρίκος. Η πτώση της είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή σου, έστω κι αν το δικό σου χάρισμα δεν είναι ικανό να την αντιληφθεί. Ίσως η πτώση μιας απομονωμένης πευκοβελόνας να είναι μια ανεπαίσθητη κίνηση μέσα στη φύση, αλλά οι χιλιάδες πευκοβελόνες που έπεσαν, είναι τροφή ανάφλεξης σε μια πυρκαγιά, που σχεδόν πάντα προκαλεί ο άνθρωπος. Μια σπίθα, ένα σπίρτο, ένα αποτσίγαρο κάνουν στάχτες δασικές περιοχές, περιβόλια, σπαρτά, περιουσίες, και μαζί με αυτά πολλές φορές σκοτώνει πέρα από τα ζώα και ανθρώπινες ζωές. Πέρα από την άμεση καταστροφή, είναι και οι μακροχρόνιες συνέπειες, όπως το μειωμένο πια φιλτράρισμα του οξυγόνου, που κανονικά προσφέρει το δάσος, αλλά και οι πλημμύρες που φέρνει η απώλεια του δάσους.
Όλα είναι συνδεδεμένα. Η πευκοβελόνα, ο άνθρωπος, η σπίθα, τα ξηρά χόρτα, ο άνεμος, η μορφολογία του εδάφους και η απουσία μέσων για τη γρήγορη κατάσβεσή της. Εσύ που ζεις στην πόλη, που έχεις μια καλή δουλειά και ζεις στο παλατάκι σου, ίσως να νομίζεις πως μια φωτιά μακριά στα βουνά δεν σε επηρεάζει άμεσα. Δεν βλέπεις να έχει κανένα άμεσο αντίκτυπο στην άνεσή σου. Δεν μπορείς να συνδέσεις μια πυρκαγιά με τη ζωή σου, όπως δεν μπορείς να συνδεθείς με μια πευκοβελόνα που πέφτει νεκρή στο έδαφος. Μια πευκοβελόνα, που στοιβάχτηκε πάνω σε χιλιάδες όμοιές της για να θρέψουν τις φλόγες, δεν διαφέρει από μια πυρκαγιά που στοιβάχτηκε πάνω σε χιλιάδες άλλες πυρκαγιές στον πλανήτη, για να φέρει κλιματικές αλλαγές και καταστροφές σε όλο το οικοσύστημα.
Μπορεί οι άπληστοι άνθρωποι να κτίζουν σύνορα κυριαρχίας και να διχοτομούν πατρίδες, αλλά ο πλανήτης είναι ένα ενιαίο σώμα, που για να επιβιώσει δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα ανθρώπινα σύνορα. Γη και ουρανός, θάλασσα και στεριά, κάμποι, βουνά, ποταμιά, ζώα και άνθρωποι είναι όλα συνδεδεμένα. Περισσότερο από το 56% της σκόνης που γονιμοποιεί το τροπικό δάσος του Αμαζονίου προέρχεται από την έρημο της Σαχάρας. 27,7 εκατομμύρια τόνοι σκόνης που περιέχουν φωσφόρο, σημαντικό για την ανάπτυξη των φυτών, ταξιδεύει καβάλα στον άνεμο από την Αφρική στον Αμαζόνιο. Το θερμό ρεύμα που δημιουργείται στον Κόλπο του Μεξικού, διασχίσει τον Ατλαντικό Ωκεανό και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος. Το ένα ρεύμα κατευθύνεται προς τη Βόρεια Ευρώπη και το δεύτερο νότια, προς τα ανοιχτά της Δυτικής Αφρικής. Το ρεύμα του Κόλπου αυξάνει τη θερμοκρασία του νερού και την περιεκτικότητά του σε αλάτι, δημιουργώντας πλούσια σε υγρασία σύννεφα, που δίνουν βροχές στη βορειοδυτική Ευρώπη.
Αν δεν ξέρεις πως μια πευκοβελόνα συνδέεται με τη ζωή σου άμεσα, είναι γιατί αποξενώθηκες από τη φύση. Πού το ξέρω; Βλέπεις μια μέλισσα να πετά στο τραπέζι σου και νομίζεις πως ήρθε να σε τσιμπήσει και τρέχεις να κρυφτείς. Συναντάς ένα μαύρο φίδι και σηκώνεις τη γειτονιά από τον τρόμο σου, λες και είσαι το πρώτο είδος στο μενού του. Μια αράχνη ψάχνει για έντομα, κι εσύ τρέχεις με την παντόφλα να σώσεις την ανθρωπότητα. Έχεις αποξενωθεί τόσο πολύ από τη φύση, που ακόμα και με το είδος σου δεν μπορείς να συνυπάρξεις ομαλά. Γίνεσαι άπληστος, παίρνεις όπλα και σκοτώνεις, χαράζεις σύνορα και θέλεις να εξουσιάζεις ακόμα και τα στοιχεία της φύσης, λες και όλα σε αυτό τον πλανήτη αφορούν μόνο το ανθρώπινο είδος. Η πυρκαγιά δεν ξεκίνησε στην Καντάρα. Ξεκίνησε μέσα σου, επεκτάθηκε στον υπολογιστή σου, έκαψε το σπίτι σου και το γραφείο σου, και δεν είδες, δεν άκουσες, δεν μυρίστηκες τίποτα, ίσως γιατί χρόνια τώρα ζεις μέσα στις στάχτες.
Η γυμνή αλήθεια είναι πως είμαστε τόσο απασχολημένοι με την καλοπέρασή μας και τα κοινωνικοπολιτικά μας προβλήματα, που στο τέλος χάσαμε τη σύνδεσή μας με την πευκοβελόνα. Μέσα από όλη τη θλίψη που προκάλεσε αυτή η φωτιά, μια ελπίδα ειρήνης ξεπρόβαλε με τη συμμετοχή και των δυο κοινοτήτων στον αγώνα για την κατάσβεσή της. Ήταν ένα πραγματικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, που είχε πραγματική αξία μπροστά στην οικολογική καταστροφή της κοινής μας πατρίδας.
Τόνι Αγκαστινιώτης