Çam iğnesi
Avrupa 26/06/2022
Bir Kızılderili atasözü der ki, “Ormana bir çam iğnesi düştüğünde kartal onu görür, geyik bunu duyar, ayı ise koklar…” İlk bakışta bu atasözünün hayvanlarla ilgili olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak Kızılderili’nin bize anlatmak istediği şey, yaşam döngüsündeki her şeyin birbiri ile bağlantısının ve etkileşiminin olduğudur.
Çam iğnesi bağlayıcı halkadır. Onun düşüşü ise doğrudan yaşamımızla alakalıdır. Tek başına bir çam iğnesinin düşmesi doğada önemsiz bir hareket olabilir, ancak yere düşen binlerce çam iğnesi, neredeyse her zaman insanların neden olduğu bir yangını tutuşturma nesnesidir. Bir kıvılcım, bir kibrit, bir sigara, ormanlık alanları, çitleri, fidanları, mülkleri küle dönüştürür ve bunlarla birlikte çoğu zaman hayvanların dışında insanları da öldürür. Yangınların doğrudan felakete ek olarak, ormanın sunduğu oksijenin filtrelenmesi aynı zamanda ormanların kaybının neden olduğu seller gibi uzun vadeli sonuçlar da vardır.
Hepsi birbiri ile bağlantılıdır. Çam iğnesi, insan, kıvılcım, kuru otlar, rüzgâr, toprağın morfolojisi ve yangının hızla söndürülmesini sağlayacak ekipmanın olmaması… Şehirde yaşayan, iyi bir işe sahip olan ve sarayında yaşayan sen, uzak dağlarda çıkan bir yangının seni doğrudan etkilemediğini düşünebilirsin... Bu yangının, yaşadığın rahata doğrudan bir etkisinin olduğunu düşünemezsin… Yere ölü düşen bir çam iğnesi ile bağ kuramayacağın gibi, bir ateşle hayatın arasında da bağlantı kuramazsın... Alevleri beslemek için üst üste yığılmış binlerce benzer çam iğnesi, ekosisteme felaket yaşatmak ve iklim değişikliğini getirmek için, dünyanın dört bir yanındaki binlerce yangından farksızdır.
Açgözlü insanlar egemenlik sınırları çizebilir ve vatanları bölebilir, ancak gezegen, hayatta kalabilmek için insani sınırlar tanımayan birleşik bir bedendir. Yeryüzü ve gökyüzü, deniz ve kara, ovalar, dağlar, nehirler, hayvanlar ve insanlar, hepsi birbirine bağlıdır. Amazon yağmur ormanlarını dölleyen tozun %56’dan fazlası, Sahra Çölü’nden gelir. Bitkilerin büyümesi için önemli olan 27,7 milyon ton fosfor içeren toz, Afrika’dan Amazon’a rüzgarla birlikte gelir. Meksika Körfezi’nde oluşan sıcak akım, Atlantik Okyanusu’nu geçer ve iklimin şekillenmesinde önemli bir rol oynar. Bir akım Avrupa’nın kuzeyine, diğeri güneyine, Batı Afrika kıyılarına yönelir. Körfezin akımı, suyun sıcaklığını ve tuzun yoğunluğunu artırarak, kuzeybatı Avrupa’da yağmur yağdıran, nem açısından zengin bulutları oluşturur.
Eğer bir çam iğnesinin yaşamınla doğrudan bağlantılı olduğunu bilmiyorsan, bu, doğaya yabancılaştığın içindir. Bunu nereden mi biliyorum? Masanda uçan bir arı görürsün ve seni sokmaya geldiğini sanarak koşup saklanırsın... Ne zaman bir karayılanla karşılaşsan, korkundan mahalleyi ayağa kaldırırsın... Sanki menüsündeki ana yemek sensin… Bir örümcek, yemek için haşere arar, sen insanlığı kurtarmak için terlikle koşarsın… Doğaya o kadar yabancısın ki, kendi türünle bile sorunsuz olarak bir arada yaşayamıyorsun... Açgözlüsün, silah alıp öldürüyorsun, sınırlar çiziyorsun ve sanki bu gezegendeki her şey sadece insan türünü ilgilendiriyormuş gibi doğaya bile hâkim olmak istiyorsun… Yangın Kantara’da başlamadı. Yangın senin içinde başladı, bilgisayarına yayıldı, evini, ofisini yaktı ve sen bunu görmedin, duymadın, kokusunu almadın… Belki de yıllardır küllerin içinde yaşadığın için...
Çıplak gerçek şu ki, refahımız ve sosyo-politik sorunlarımızla o kadar meşgulüz ki, sonunda çam iğnesi ile bağlantımızı kaybettik. Bu yangının yol açtığı üzüntüye rağmen, her iki toplumun da yangını söndürme mücadelesine katılmasıyla bir barış umudu doğdu. Bu, ortak vatanımızın ekolojik felaketi karşısında gerçek değeri olan gerçek bir güven artırıcı önlemdi.
Tony Angastiniotis
Avrupa 26/06/2022
Bir Kızılderili atasözü der ki, “Ormana bir çam iğnesi düştüğünde kartal onu görür, geyik bunu duyar, ayı ise koklar…” İlk bakışta bu atasözünün hayvanlarla ilgili olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak Kızılderili’nin bize anlatmak istediği şey, yaşam döngüsündeki her şeyin birbiri ile bağlantısının ve etkileşiminin olduğudur.
Çam iğnesi bağlayıcı halkadır. Onun düşüşü ise doğrudan yaşamımızla alakalıdır. Tek başına bir çam iğnesinin düşmesi doğada önemsiz bir hareket olabilir, ancak yere düşen binlerce çam iğnesi, neredeyse her zaman insanların neden olduğu bir yangını tutuşturma nesnesidir. Bir kıvılcım, bir kibrit, bir sigara, ormanlık alanları, çitleri, fidanları, mülkleri küle dönüştürür ve bunlarla birlikte çoğu zaman hayvanların dışında insanları da öldürür. Yangınların doğrudan felakete ek olarak, ormanın sunduğu oksijenin filtrelenmesi aynı zamanda ormanların kaybının neden olduğu seller gibi uzun vadeli sonuçlar da vardır.
Hepsi birbiri ile bağlantılıdır. Çam iğnesi, insan, kıvılcım, kuru otlar, rüzgâr, toprağın morfolojisi ve yangının hızla söndürülmesini sağlayacak ekipmanın olmaması… Şehirde yaşayan, iyi bir işe sahip olan ve sarayında yaşayan sen, uzak dağlarda çıkan bir yangının seni doğrudan etkilemediğini düşünebilirsin... Bu yangının, yaşadığın rahata doğrudan bir etkisinin olduğunu düşünemezsin… Yere ölü düşen bir çam iğnesi ile bağ kuramayacağın gibi, bir ateşle hayatın arasında da bağlantı kuramazsın... Alevleri beslemek için üst üste yığılmış binlerce benzer çam iğnesi, ekosisteme felaket yaşatmak ve iklim değişikliğini getirmek için, dünyanın dört bir yanındaki binlerce yangından farksızdır.
Açgözlü insanlar egemenlik sınırları çizebilir ve vatanları bölebilir, ancak gezegen, hayatta kalabilmek için insani sınırlar tanımayan birleşik bir bedendir. Yeryüzü ve gökyüzü, deniz ve kara, ovalar, dağlar, nehirler, hayvanlar ve insanlar, hepsi birbirine bağlıdır. Amazon yağmur ormanlarını dölleyen tozun %56’dan fazlası, Sahra Çölü’nden gelir. Bitkilerin büyümesi için önemli olan 27,7 milyon ton fosfor içeren toz, Afrika’dan Amazon’a rüzgarla birlikte gelir. Meksika Körfezi’nde oluşan sıcak akım, Atlantik Okyanusu’nu geçer ve iklimin şekillenmesinde önemli bir rol oynar. Bir akım Avrupa’nın kuzeyine, diğeri güneyine, Batı Afrika kıyılarına yönelir. Körfezin akımı, suyun sıcaklığını ve tuzun yoğunluğunu artırarak, kuzeybatı Avrupa’da yağmur yağdıran, nem açısından zengin bulutları oluşturur.
Eğer bir çam iğnesinin yaşamınla doğrudan bağlantılı olduğunu bilmiyorsan, bu, doğaya yabancılaştığın içindir. Bunu nereden mi biliyorum? Masanda uçan bir arı görürsün ve seni sokmaya geldiğini sanarak koşup saklanırsın... Ne zaman bir karayılanla karşılaşsan, korkundan mahalleyi ayağa kaldırırsın... Sanki menüsündeki ana yemek sensin… Bir örümcek, yemek için haşere arar, sen insanlığı kurtarmak için terlikle koşarsın… Doğaya o kadar yabancısın ki, kendi türünle bile sorunsuz olarak bir arada yaşayamıyorsun... Açgözlüsün, silah alıp öldürüyorsun, sınırlar çiziyorsun ve sanki bu gezegendeki her şey sadece insan türünü ilgilendiriyormuş gibi doğaya bile hâkim olmak istiyorsun… Yangın Kantara’da başlamadı. Yangın senin içinde başladı, bilgisayarına yayıldı, evini, ofisini yaktı ve sen bunu görmedin, duymadın, kokusunu almadın… Belki de yıllardır küllerin içinde yaşadığın için...
Çıplak gerçek şu ki, refahımız ve sosyo-politik sorunlarımızla o kadar meşgulüz ki, sonunda çam iğnesi ile bağlantımızı kaybettik. Bu yangının yol açtığı üzüntüye rağmen, her iki toplumun da yangını söndürme mücadelesine katılmasıyla bir barış umudu doğdu. Bu, ortak vatanımızın ekolojik felaketi karşısında gerçek değeri olan gerçek bir güven artırıcı önlemdi.
Tony Angastiniotis